Bericht van Luuk

Hamjambo allemaal!

Gisteravond tijdens het kerstdiner heeft Aline mij de toezegging weten te ontlokken om een kort verslag van de afgelopen week te maken voor de weblog. Wij waren in de zomer van 2007 bijna de eersten die hoorden van het idee om er ooit een jaartje tussenuit te knijpen. Zeer vererend, maar meteen ook de verplichting op ons genomen om langs te komen (toen nog geen idee waar ...), aldus steun betuigend aan dit prachtige plan.

Iedereen is vandaag alweer halverwege; wij op de helft van een heerlijke vakantie, de Knopsjes van een heel bijzonder jaar. Voor ons erg plezierig om aan te haken bij een gezelschap dat er al zoveel huiswerk op heeft zitten en heel erg leuk om te zien hoe het onze expats hier vergaat.

De familie is hier overduidelijk ingeburgerd. Engels en Swahili worden vlot toegepast, dit geldt ook voor de kinderen. Elke andere blanke wordt begroet als een oude vriend. De meesten zijn bekenden van school of van het hardloop-netwerk van Aline. Gaspard rijdt in de 4WD Suzuki als een ware neokoloniaal. Op de markt koopt hij exotische groenten voor een prijs waar een lokalo zich niet voor hoeft te schamen. Het behoeft geen betoog dat uit de keuken de hele dag de heerlijkste geuren komen drijven. Buiten de keuken wordt het meeste werk verricht door de tuinman/chauffeur en zijn echtgenote, die op het terrein wonen en al aan komen rennen als je met de auto voor de poort staat. Personeel is hier sowieso geen probleem: waar nodig worden dus extra mensen en auto's ingezet om het de groep zoveel mogelijk naar de zin te maken.

En we hebben het naar onze zin. De kinderen vinden zichzelf elke dag terug in een ander zwembad. Het een nog fraaier dan het andere. Vanzelfsprekend een hoop palmbomen en andere tropische decoratie en altijd cola en ijs in overvloed. Je hoeft hier maar met je vinger te knippen en de bediening komt aangerend. Dat zal thuis wel weer even wennen worden voor de dames en heren.

Voor deze eerste week hebben we gekozen om zoveel mogelijk in de buurt te blijven en door middel van bezoekjes aan Moshi, de markt, the International School, een watervalletje etc. zoveel mogelijk van de couleur local op te pikken.

Zelfs met een beetje tropenervaring valt op dat het overdag snoeiheet is. In de schaduw blijven is dan het devies. 's Nachts valt het allemaal wel mee. Het heeft zowaar een keer heel licht geregend, dat was wel plezierig vanwege al het stof. Alleen de echte hoofdwegen zijn geasfalteerd, de rest is onverhard en dus ongelooflijk stoffig.

Misschien wel leuk om nog te vertellen dat de meeste gesprekken over Afrika gaan en (dus) niet over Nederland. Helaas beste mensen, wie had verwacht dat Aline en Gaspard aan onze lippen hingen over credietkrisis of andere zogenaamde hollandse/westerse hot issues, komt bedrogen uit.

Wij daarentegen raken niet uitgefilosofeerd over de ontelbare paradoxen en echte tegenstellingen van dit continent, waarvan dit ook nog eens een van de meest vruchtbare regio's is. Confronterende cliche's: deze arme mensen zijn altijd voorkomend, en eigenlijk meestal ook vriendelijk en vrolijk. En: Oorzaak en gevolg van ontwikkelingshulp, laten we het zo maar samenvatten.

Nu we aldus de directe omgeving en het wereld verbeteren wel zo'n beetje hebben gehad zijn we klaar voor het echte werk: overmorgen vertrekken voor een vijfdaagse safari met drie Landrovers.

De Afrika-veteranen Chris en Marcel haken daarvoor met de kinderen vanavond aan bij de groep.

Om een lang verhaal kort te maken: een grandioze vakantie in een indrukwekkende, maar ook vertrouwde omgeving. Nederland is ver weg. Maar niet veel verder dan de stekkerdoos van de internetaansluiting. Je ontkomt niet aan dagdromerij, stiekem sommetjes maken over hoelang je hier zou kunnen wonen als je thuis de boel verkoopt. Bewondering voor Aline, Gaspard en de kinderen die ons de spiegel weer eens voorhouden. Nederland is maar een heel klein landje (en momenteel redelijk koud bovendien, als we het allemaal goed begrepen hebben). Wij blijven nog even plakken!

Verkeer

In Tanzania hebben we ons al zo vaak verbaasd over het verkeer. Het is ongelofelijk wat je af en toe ziet. Er zijn nergens verkeerslichten. 's Avonds is het aardedonker, want er is geen straatverlichting. Veel auto's rijden met groot licht plus de meeste koplampen staan standaard verkeerd afgesteld, waardoor je als tegenligger een paar seconden niks ziet. Daarna ben je altijd weer blij dat je niet in de ditch (een soort geul voor waterafvoer langs de weg) bent gereden of een geit of een mens hebt geraakt. Ook komt het voor dat auto's helemaal zonder licht rijden. We proberen het 's avonds rijden dus maar zoveel mogelijk vermijden.

Kleine stadsbusjes, de zogenaamde Dala-Dala's, zitten vaak afgeladen vol, en de bijrijder hangt met zijn bovenlichaam uit het raam om de bestemmingen te schreeuwen naar wachtenden op straat. Ook in auto's met laadbak staan soms wel 20 mensen. 

De weg van Moshi naar Arusha is een soort Napoleonsbaan (tussen de A2 en Venlo) in het kwadraat, één en al gevaarlijke inhaalmanoevres, en daarbij ook nog 's kinderen en loslopende dieren langs de weg. Maar ja, als je een bus of vrachtwagen voor je hebt rijden waar pikzwarte rook uit de uitlaat komt, dan wil je daar toch wel effe voorbij.

De kwaliteit van de wegen is ook niet altijd om over naar huis te schrijven. Er zijn aardig wat geasfalteerde wegen, maar ook nog veel dirt-roads, ongeasfalteerde wegen vol kuilen en hobbels. Of wegen die ooit geasfalteerd zijn, maar nooit zijn onderhouden en nu ook vol gaten zitten.

Kinderen zitten meestal los in de auto of zonder helm op een brommer of motor. Ik moet toegeven dat we zelf ook wel wat gemakkelijker zijn geworden. We zijn streng met het gebruik van de veiligheidsriem, maar verder hebben we ons wel wat aangepast in de verkeerde richting. Isabelle heeft laatst van ons huis naar een restaurantje in de buurt gereden. Het is een automaat en het was over een paar kleine buurtweggetjes, maar toch, verantwoord is het niet. Maar wel leuk natuurlijk, vooral toen we zonder schade aankwamen en er geen slachtoffers waren gevallen.

Vorige week ben ik met Jan (duitse water-ingenieur) en zijn vrouw Gordana (mijn loopmaatje), hun zoontje Leon van 1½ en Anna naar één van zijn waterprojecten ten zuidoosten van Moshi gaan kijken. In afgelegen dorpen boren ze een diep gat in de grond, waar een kraan voor algemeen gebruik op wordt gemaakt. Nu gebruiken ze ook vaak water uit de grond, maar dat is niet al te schoon omdat het niet van diep genoeg komt. Om verantwoord gebruik van de nieuwe kraan te stimuleren worden er watercomité's opgericht bestaande uit dorpsbewoners en de mensen moeten ook een klein bedrag per emmer betalen. De waterprojecten worden grotendeels gefinancierd door Duitse banken, en er wordt nauw samengewerkt met de Tanzaniaanse overheid.

In het dorp waren we weer een bezienswaardigheid. De kinderen daar hadden waarschijnlijk nog nooit blanke kinderen gezien. Leon zat in een moderne kinderwagen, terwijl in Afrika moeders hun kinderen in een doek op de rug dragen. Dus toen we een stukje gingen wandelen, terwijl Jan de werkzaamheden controleerde, eindigden we met een soort processie van 30 kinderen. Nadat we weer terug waren bij de auto, bleven ze gewoon staan kijken. We hadden 2 ballen bij ons, dus toen zijn we maar met alle kinderen gaan voetballen en overgooien. Anna voelde zich totaal niet op haar gemak. Het is ook soms wel moeilijk om zo op te vallen, alleen maar omdat je blank bent. In zo'n dorp wonen de mensen in huisjes van leem en stro, zoals je ziet op plaatjes van Afrika. Zo wonen wij dus niet, hè. Wij zijn het verstandige biggetje en hebben een huisje van steen, met een normale toilet en douche. Want zulke vragen krijgen we wel 's, of we in een rieten hut wonen, op matjes slapen en in de vrije natuur moeten plassen.

Sinterklaas

Al met al hebben we het toch nog druk gehad met Sinterklaasactiviteiten. Eerst pakjesavond met een bevriend Nederlands gezin, René en Christine en hun 2 kinderen. Sanne en Sil zijn allebei nog "believers", net als Maria. Natuurlijk veel minder en kleinere kadootjes dan op pakjesavond in Geleen, maar de meiden waren overal blij mee. De volwassenen hadden surprises en een gedicht voor elkaar gemaakt. Ondanks dat we nu veel meer tijd hebben, begonnen we natuurlijk pas op de dag zelf en kregen het amper op tijd af. Omdat wij regelmatig problemen met de auto hebben, kregen we een auto van papier-maché met alles erop en eraan, met een gedicht over de talloze reparaties die Solomon voor ons regelt, waarna hij zich bezat met het wisselgeld. Wij hadden voor hun een reservehut van palmbladeren gemaakt, omdat ze nogal wat problemen hebben gehad met hun huis, met het warme water, de electriciteit en de internetverbinding. En hun containers uit Nederland deden er 7 maanden over, in plaats van 6 weken, en de helft van de spullen kwam beschimmeld aan. Ook genoeg ingrediënten dus voor een leuk gedicht.

De dag erna ben ik met de meiden naar Arusha gereden, voor de Sinterklaasmiddag met de Nederlandse gemeenschap van Moshi en Arusha, Moet je nagaan, rijd je bij wijze van spreken van Valkenburg naar Eindhoven, voor een Sinterklaasfeestje. Maar ja, het was onze enige kans op het zien van een echte Sinterklaas. Die zich wel had aangepast aan het klimaat, want hij liep op sandalen. Hij kwam aan in een Toyota Pick-up, met 2 geschminkte Nederlandse Zwarte Pieten, temperatuur ongeveer 25 graden. Wat zal de Maasai-portier hebben gedacht toen hij het tafereel aanschouwde? De kinderen hebben er in ieder geval wel van genoten.

Aan het eind van de middag waren we nog uitgenodigd voor de "Nicolausfeier" van de Duitsers. Daar kwam de Kerstman een klein kadootje brengen voor alle kinderen en de verlanglijstjes voor kerst in ontvangst nemen, met daarna kerstliedjes zingen en een barbeque. Ze houden erg van zingen, de Duitse Mutti's. Op 11 november "Sankt Martin" en nu weer over de "Leckerei in der Weinachtsbäckerei" en "Wenn die erste Kerze brennt". Het was moeilijk om niet te lachen. Maar ontzettend aardig dat we worden uitgenodigd, en om te zien hoe elders feesten gevierd worden.

Vanavond hebben we onze kerstboom uitgeklapt. Een boompje van een meter hoog, met sterren die steeds van kleur veranderen, ongelofelijke kitsch. Anna heeft zich al bezighouden met inrichten van de kerststal. Een barbie speelt voor Maria en de ganzen van het ganzenbordspel fungeren als staldieren. Hadden we maar wat meegenomen uit Nederland, maar daar denk je natuurlijk niet aan, midden in de zomer. 

 

Tijd

Isabelle's feestje was een succes. We hebben alleen nog nooit zoveel tijd nodig gehad om een feest voor te bereiden. Gaspard had een zogenaamde Pinata (spreek uit: pinjata) gemaakt. Dat is een Zuidamerikaanse verjaardagsgewoonte die we hier hebben leren kennen. Het is een gevaarte, gemaakt van takken en papier-maché, gevuld met snoep. Die van Isabelle moest een lippenstift voorstellen, en dat is aardig gelukt. We waren namelijk bang dat het op een raket of fallus zou gaan lijken. De pinata wordt in een boom gehangen en dan slaan de kinderen, om de beurt en geblinddoekt, er met een tak op tot-ie stuk is en alle snoep op de grond valt. Uuuren werk, in 5 minuten aan flarden. Maar kinderen vinden het geweldig. 

Dan: het boodschappen doen. Veel dingen zijn wel verkrijgbaar bij de Highwaysupermarket, maar bijvoorbeeld literflessen frisdrank waren in heel Moshi niet te krijgen. Frisdrank in blikjes, uit Saoedi- Arabië, zijn niet te drinken, zo waterig en vreemd zoet. Dus je moet allemaal kleine flesjes kopen. Maar ze hebben een nogal vreemd statiegeldsysteem. Voor je een flesje koopt, moet je een lege inleveren. Dus je hebt veel lege flesjes nodig, wil je een goede voorraad aan kunnen leggen. Vervolgens wordt het 1 grote stress aan de kassa, want je hebt 4 lege flesjes Fanta ingeleverd en je wil er Cola Light voor terug, dat kan eigenlijk niet. Drie mannen in stofjassen gaan zich er mee bemoeien en voor je 't weet ben je een half uur verder. Ook voelt het tamelijk genant om zoveel boodschappen te doen. We jagen er naar Tanzaniaanse begrippen 4 gemiddelde maandsalarissen doorheen, alleen maar voor een feestje. Voor een fles wijn moeten sommige mensen 3 dagen werken. Gaspard had een wok gekocht bij de Highway, voor op de gasbrander. Die gasbrander hebben we na lang dubben toch maar aangeschaft, omdat we een electrisch fornuis hebben en de stroom zo vaak uitvalt. Het kostte trouwens de grootste moeite om aan een gasfles te komen, want we konden geen lege inleveren! Maar, de wok. Thuisgekomen bleek er een schroefje te ontbreken aan het handvat. Gaspard ging terug, geen probleem, de winkelbediende haalt een schroefje uit een andere wok. En zet vervolgens de wok zonder schroefje terug in de schappen, bovenop de anderen. Het is aan de ene kant lachwekkend, maar aan de andere kant tekenend voor de Afrikaanse mentaliteit "wie dan leeft, dan zorgt". Het heeft onmiskenbaar voordelen om zo te leven, maar er blijft ook wel veel liggen op deze manier. 

Ook de spiegellijsten voor het mozaïeken, sommige gewoon hartstikke scheef. Gaspard keurde er een paar af, en dat vindt de meubelmaker dan onbegrijpelijk. 5 keer terug om uiteindelijk de hele bestelling rond te krijgen. 

We kunnen ons wel voorstellen dat westerse mensen die hier langer wonen en moeten werken, soms gefrustreerd raken. Want voor ons maakt het nu niet zoveel uit, we hebben de tijd. Wat is dat trouwens moeilijk uit je systeem te krijgen, de begrippen "tijd" en "nut". Ik heb nog zo vaak, als ik wat lanterfant, of als ik ergens op moet wachten: "kan/moet ik nu niet iets anders doen? Nee, ik mag nu rustig een boekje lezen, ik kan naar de zoveelste schoolbijeenkomst gaan, ik mag een middagdutje doen, ik kan 4x per week hardlopen". Het is maar goed dat we wat van die vrijwillige klusjes hebben, anders zou ik waarschijnlijk in een crisis belanden.

We zijn hier nu 4 maanden. Hoewel veel nu wel gewoon wordt, blijft er nog genoeg over om te ontdekken. Wat betreft heimwee, sluit het ene gevoel het andere niet uit. Natuurlijk is er soms het verlangen naar Nederland, naar de mensen die ons na staan, naar de gemakkelijkheid en bekendheid van alles. Aan de andere kant maakt dat verlangen niet dat we nu terug zouden willen. Isabelle en Anna missen soms wel hun vriendinnen en het luxe-shoppen. Maria riep laatst vanuit het niets: "en vandaag wil ik terug naar Nederland!" Alledrie zijn ze echter vrolijk, hebben veel sociale contacten en beginnen thuis al engelse zinnen door het nederlands heen te gooien. Daarbij hebben ze het ook gewoon druk met school en de nevenactiviteiten. Ze waarderen meer het "kleine" en zien het grote contrast met Nederland. Nepmerken doen het hier heel goed, dat is zo lachen. Isabelle heeft Cucci-sandaaltjes, Anna Abibas-sportschoenen en Gaspard slippers van Tomny Hilficer. En dan het lettertype en de kleuren precies zoals bij het echte merk. Veel komt uit China en is van zeer matige kwaliteit. Gaspard's chinese fiets gaat om de haverklap kapot. Laatst heeft-ie 2 dagen zonder slot bij de schoolpoort gestaan en nog was hij niet gestolen. Iedereen weet blijkbaar dat het rotzooi is. Gaspard voelt zich trouwens prima. Hij heeft regelmatig contact met de praktijk en gelukkig loopt alles naar wens. 

In de kerstvakantie krijgen we bezoek uit Nederland (Marie José/Luuk en Chris/Marcel met hun gezinnen), allemaal 2 weken, met 1 week overlap. In de overlap-week gaan we met z'n allen op safari, zin in!  

Kortom, tot nu toe is het nog steeds zoals we gehoopt hadden dat het zou zijn. Ik kan het soms niet geloven.